Okrąg dziewięciu
punktów znany także jako okrąg Feuerbacha lub okrąg Eulera jest to
okrąg, który przechodzi przez środki boków dowolnego trójkąta. Okrąg
ten przechodzi ponadto przez spodki trzech wysokości oraz przez
punkty dzielące na połowy trzy odcinki, które łączą wierzchołki tego
trójkąta z jego ortocentrum. Środek okręgu Feuerbacha leży na prostej
Eulera i jest środkiem odcinka łączącego ortocentrum ze środkiem okręgu
opisanego na tym trójkącie, zaś jego promień jest równy połowie
promienia okręgu opisanego.
Początkowo odkryty i opublikowany
w 1765r. w Petersburgu przez Eulera, następnie zapomniany i znów w
1822r. wyłowiony na światło dzienne przez niemieckiego Profesora
Matematyki Karla Feuerbacha. |
Pewne fakty i twierdzenia
Fakt 1. Punkt H jest punktem przecięcia wysokości trójkąta ABC. Prosta CH przecina bok AB wpunkcie Hc zaś okrąg opisany na trójkącie ABC w punkcie H’c. Wówczas punkt Hc jest środkiem odcinka HH’c.
Dowód: Kąty BAH’c i BCH’c to kąty wpisane oparte na tym samym łuku, trójkąty ABHa i HcBC są przystające,ponieważ kąty BCHc i BAHa są równe, a kąt ABC jest wspólny. Kąty ABH'c i ABH są równe (trójkąty przystające). Punkty H i H'c są symetryczne względem odcinka AB, więc HHc i H’cHc są równe. |
Fakt 2. Punkt H jest punktem przecięcia się wysokości trójkąta ABC. Punkt Mc jest środkiem boku AB, zaś M’c punktem przecięcia półprostej HMc z okręgiem opisanym na trójkącie ABC. Wtedy Mc jest środkiem odcinka HM’c.
Dowód: Kąty AMcM’c i HMcB są kątami wierzchołkowymi. Są one równe także kątowi H’cMcB, ponieważ odcinki HHc i HcH’c są równe, a odcinek McHc jest wspólny dla obu trójkątów (trójkaty przystające). Oznacza to, że proste McM’c i McH’c są symetryczne względem symetralnej odcinka AB. Jest ona również osią symetrii okręgu opisanego na trójkącie ABC. To oznacza, że punkty M’c i H’c są względem niej symetryczne. Stąd:
|
Twierdzenie o okręgu dziewięciu punktów
Dowód: Analogicznie do punktów H’c i M’c definiujemy punkty H’a, M’a, H’b, M’a.
Z tego wynika:
• punkty Xa, Xb, Xc są odpowiednio środkami odcinków Ha, Hb, Hc
• punkty Ha, Hb, Hc są odpowiednio środkami odcinków HH’a, HH’b, HH’c
• punkty Ma,Mb, Mc są odpowiednio środkami odcinków HM’a, HM’b, HM’c
Z jednokładności o środku w punkcie H, o skali 1/2 i powyższych obserwacji wynika:
• punkty Xa, Xb, Xc są odpowiednio obrazami punktów A, B, C
• punkty Ha, Hb, Hc są odpowiednio obrazami punktów H’a, H’b, H’c
• punkty Ma, Mb, Mc są odpowiednio obrazami punktów M’a, M’b, M’c
Jednakże punkty A, B, C, H’a, H’b, H’c, M’a, M’b, M’c leżą na jednym okręgu, zatem ich obrazy również.
|
Klaudia Nowak
Zespół Szkół nr1 im. Józefa Piłsudskiego w Limanowej