'

Okrąg dziewięciu punktów





Okrąg dziewięciu punktów znany także jako okrąg Feuerbacha lub okrąg Eulera jest to okrąg, który przechodzi przez środki boków dowolnego trójkąta. Okrąg ten przechodzi ponadto przez spodki trzech wysokości oraz przez punkty dzielące na połowy trzy odcinki, które łączą wierzchołki tego trójkąta z jego ortocentrum. Środek okręgu Feuerbacha leży na prostej Eulera i jest środkiem odcinka łączącego ortocentrum ze środkiem okręgu opisanego na tym trójkącie, zaś jego promień jest równy połowie promienia okręgu opisanego.

Początkowo odkryty i opublikowany w 1765r. w Petersburgu przez Eulera, następnie zapomniany i znów w 1822r. wyłowiony na światło dzienne przez niemieckiego Profesora Matematyki Karla Feuerbacha.



Pewne fakty i twierdzenia




Fakt 1. Punkt H jest punktem przecięcia wysokości trójkąta ABC. Prosta CH przecina bok AB wpunkcie Hc zaś okrąg opisany na trójkącie ABC w punkcie H’c. Wówczas punkt Hc jest środkiem odcinka HH’c.
Dowód:Image and video hosting by TinyPic
Kąty BAH’c i BCH’c to kąty wpisane oparte na tym samym łuku, trójkąty ABHa i HcBC są przystające,ponieważ kąty BCHc i BAHa są równe, a kąt ABC jest wspólny. Kąty ABH'c i ABH są równe (trójkąty przystające). Punkty H i H'c są symetryczne względem odcinka AB, więc HHc i H’cHc są równe.
Image and video hosting by TinyPic

Fakt 2. Punkt H jest punktem przecięcia się wysokości trójkąta ABC. Punkt Mc jest środkiem boku AB, zaś M’c punktem przecięcia półprostej HMc z okręgiem opisanym na trójkącie ABC. Wtedy Mc jest środkiem odcinka HM’c.
Dowód: Image and video hosting by TinyPic
Kąty AMcM’c i HMcB są kątami wierzchołkowymi. Są one równe także kątowi H’cMcB, ponieważ odcinki HHc i HcH’c są równe, a odcinek McHc jest wspólny dla obu trójkątów (trójkaty przystające). Oznacza to, że proste McM’c i McH’c są symetryczne względem symetralnej odcinka AB. Jest ona również osią symetrii okręgu opisanego na trójkącie ABC. To oznacza, że punkty M’c i H’c są względem niej symetryczne.
Stąd: Image and video hosting by TinyPic
Image and video hosting by TinyPic

Twierdzenie o okręgu dziewięciu punktów
Dowód: Analogicznie do punktów H’c i M’c definiujemy punkty H’a, M’a, H’b, M’a.
Z tego wynika:
• punkty Xa, Xb, Xc są odpowiednio środkami odcinków Ha, Hb, Hc
• punkty Ha, Hb, Hc są odpowiednio środkami odcinków HH’a, HH’b, HH’c
• punkty Ma,Mb, Mc są odpowiednio środkami odcinków HM’a, HM’b, HM’c
Z jednokładności o środku w punkcie H, o skali 1/2 i powyższych obserwacji wynika:
• punkty Xa, Xb, Xc są odpowiednio obrazami punktów A, B, C
• punkty Ha, Hb, Hc są odpowiednio obrazami punktów H’a, H’b, H’c
• punkty Ma, Mb, Mc są odpowiednio obrazami punktów M’a, M’b, M’c
Jednakże punkty A, B, C, H’a, H’b, H’c, M’a, M’b, M’c leżą na jednym okręgu, zatem ich obrazy również.



Klaudia Nowak
Zespół Szkół nr1 im. Józefa Piłsudskiego w Limanowej